आचार्य चाणक्यले आफ्नो जीवनकालमा यस्ता धेरै नीतिहरू बनाए, जसलाई कसैले अपनाएमा उसको जीवनमा सुधार आउन सक्छ। उनले मानव समाजसँग सम्बन्धित लगभग हरेक पक्षमा आफ्नो धारणा राखेको बताइन्छ ।
उनीहरूका नीतिहरू व्यावहारिक छन् र आजको युगमा मानिसहरूलाई जीवनमा अगाडि बढ्न प्रेरित गर्दछ। जीवनमा हरेक काममा सफलता प्राप्त गर्न चाहने व्यक्तिले आफूले बनाएको नीतिको पालना गर्नुपर्ने जनविश्वास रहेको छ ।
आज हामी तपाइँले बताउनुभएको यस्तो नीतिको बारेमा कुरा गर्नेछौं, जसमा मानिसहरूसँग बाँच्नको लागि कसरी पैसा छैन भनेर बताइएको छ।
चाणक्य नीतिका अनुसार जसले सरसफाई गर्दैन, उससँग पैसा हुँदैन । शास्त्रमा यो पनि भनिएको छ कि जुन घरमा सरसफाईको विशेष ख्याल गरिन्छ, त्यही घरमा लक्ष्मीको वास हुन्छ ।
जहाँ मुर्ख व्यक्तिको इज्जत हुन्छ, त्यसको साथमा पनि लक्ष्मी बस्दैनन्। मुर्ख मानिसहरू परिस्थितिलाई नदेखेर बोल्छन्, नकारात्मकताले भरिएका हुन्छन्, सधैं झगडा गर्छन्, त्यसैले यी मानिसहरूको घरमा लक्ष्मी कहिल्यै बस्दैनन्।
खाद्यान्नको सम्मान हुने घरमा लक्ष्मीको वास हुन्छ, चाणक्य नीति अनुसार खाद्यान्नलाई राम्ररी भण्डारण गर्नु आवश्यक छ भने माता लक्ष्मीलाई प्रसन्न तुल्याउँछ ।
भनिन्छ, जुन घरमा नारीको इज्जत हुँदैन, त्यहाँ लक्ष्मी पनि बस्दैनन् । प्रेम र त्यागले एकअर्कालाई सम्मान गर्ने श्रीमान्-श्रीमती त्यहाँ लक्ष्मीजी स्वयं आउँछन्।
सूर्योदयपछि र सूर्यास्तअघि सुत्ने मानिससँग पनि लक्ष्मी बस्दैनन् । शास्त्रमा यो पनि भनिएको छ कि मानिस सधैं समयमै उठ्नुपर्छ र समयमै सुत्नु पर्छ।
आचार्य चाणक्य भन्छन् कि लक्ष्मी कहिल्यै कठोर बोल्ने व्यक्तिको साथ रहदैन। त्यसैले हामीले तीतो शब्द बोल्नबाट जोगिनै पर्छ।
